Chirurgiczne leczenie ropni, torbieli i guzów

Ropnie: nacięcie i drenaż

• • Standardem jest nacięcie ropnia, ewakuacja treści ropnej, płukanie i pozostawienie drenu zapewniającego odpływ; równolegle leczy się ząb przyczynowy (endodontycznie lub ekstrakcją) i wdraża antybiotykoterapię według wskazań klinicznych.
  • Szybkie opróżnienie ogniska ogranicza szerzenie się zakażenia do przestrzeni głębokich szyi i poprawia kontrolę bólu i obrzęku; konieczne są kontrole i higiena według zaleceń.

Torbiele: cystotomia vs cystektomia

• • Torbiele zapalne okołowierzchołkowe i zębopochodne leczy się chirurgicznie jako cystektomię (całkowite wyłuszczenie torebki) lub cystotomię/marsupializację (odbarczenie i zmniejszanie torbieli), zależnie od rozległości, lokalizacji i ryzyka dla struktur anatomicznych.
  • Równoczesne leczenie zęba odpowiedzialnego (re-endo, resekcja wierzchołka, ekstrakcja) i ewentualne uzupełnienie ubytku kostnego materiałem kościozastępczym poprawiają rokowanie i ograniczają nawroty.

Guzy: wycięcie i biopsja

• • Zmiany guzowate i guzy łagodne jamy ustnej kwalifikowane są do wycięcia w granicach zdrowych tkanek, często z badaniem śródoperacyjnym lub pełnym badaniem histopatologicznym dla ustalenia rozpoznania.
  • W zmianach niejednoznacznych pierwszym krokiem bywa biopsja (wycinkowa lub aspiracyjna), która determinuje zakres radykalności zabiegu i dalsze leczenie interdyscyplinarne.

Postępowanie okołooperacyjne

• • Plan obejmuje diagnostykę obrazową (RTG, pantomogram, a przy rozległych zmianach CBCT) oraz ocenę ogólną; zabiegi prowadzi się w znieczuleniu miejscowym, a w rozległych przypadkach w sedacji lub znieczuleniu ogólnym.
  • Po zabiegu zalecane są płukanki antyseptyczne, kontrola bólu i obrzęku, modyfikacja diety oraz wizyty kontrolne z oceną gojenia i ewentualnym zdjęciem szwów po 7–10 dniach.

Możliwe powikłania i profilaktyka

• • Nawrót zmiany, zakażenie rany, suchy zębodół po towarzyszącej ekstrakcji, parestezje po zabiegach w sąsiedztwie nerwów oraz ubytki kości wymagające augmentacji należą do przewidywalnych ryzyk, którym przeciwdziała właściwe planowanie i opieka pozabiegowa.
  • W przypadku zmian przewlekłych konieczne są kontrole radiologiczne, aby potwierdzić odbudowę kości i brak wznowy; ścisła higiena i eliminacja ognisk zapalnych zębopochodnych zmniejszają ryzyko kolejnych ropni i torbieli.

Kiedy kierować pilnie

• • Rozległy obrzęk, szczękościsk, gorączka, zaburzenia połykania/oddychania lub szybkie szerzenie się infekcji do przestrzeni szyjowych wymagają pilnej interwencji chirurgicznej i często leczenia w trybie ostrodyżurowym.
  • Zmiany o niejasnym charakterze, szybko rosnące lub owrzodziałe powinny być niezwłocznie diagnozowane histopatologicznie, by wykluczyć patologie o większej złośliwości.